Bezpieczeństwo eksploatacji wózków jezdniowych

Przy obsłudze wózków jezdniowych dochodzi do śmiertelnych wypadków, a 98 proc. z nich jest spowodowanych zaniechaniem lub błędem w obsłudze. Przypominamy kluczowe zasady bezpiecznej pracy z tymi urządzeniami.

Kto może zostać operatorem wózka jezdniowego podnośnikowego?

• Osoba, która ukończyła 18 lat.
• Wykazuje stan zdrowia potwierdzony zaświadczeniem lekarskim, umożliwiający wykonywanie danej pracy.
• Uzyskała uprawnienia w formie zaświadczenia wydanego przez UDT, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń (Dz. U. nr 79, poz. 849 ze zm.) lub książki operatora wydanej przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego na podstawie rozporządzenie Ministra Gospodarki z 20 września 2001 r. (Dz. U. nr 118, poz. 1263) lub imiennego zezwolenia wydanego przez pracodawcę po spełnieniu warunku określonego w § 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 10 maja 2002 r. (Dz. U. nr 70, poz. 650 ze zm.).

Wymagania wobec pracodawcy

Zobowiązania pracodawcy delegującego pracownika do pracy z wózkiem podnośnikowym określa rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 10 maja 2002 r. (Dz. U. nr 70, poz. 650 ze zm.), które mówi, że:

• do pracy z wózkiem jezdniowym podnośnikowym można dopuścić pracownika, który posiada odpowiednie uprawnienia;
• pracownik powinien odbyć szkolenie stanowiskowe z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze wózków jezdniowych podnośnikowych na terenie jego zakładu oraz każdorazowo w przypadku zmiany warunków wykonywania pracy;
• pracownicy obsługujący wózki jezdniowe z napędem silnikowym zasilane gazem oraz inne osoby dokonujące w wózkach wymiany butli z gazem powinni być przeszkoleni w zakresie bezpiecznego użytkowania i wymiany butli;
• pracodawca powinien określić dopuszczalne prędkości wózków na poszczególnych odcinkach dróg, uwzględniając nasilenie ruchu, rodzaj przewożonych ładunków, szerokość, stan i widoczność dróg oraz podjąć środki organizacyjne zapobiegające wchodzeniu pracowników pieszych na teren pracy wózków.

Przed przekazaniem wózka do użytkowania należy zapewnić kontrolę jego stanu technicznego, szczególnie: prawidłowego działania układu kierowniczego, napędowego i hamulcowego, mechanizmów podnoszenia oraz osprzętu, sprawność oświetlenia i sygnalizacji, prawidłowość działania urządzeń pomiarowo-kontrolnych oraz elementów i urządzeń zabezpieczających kierowcę i osoby uczestniczące w czynnościach transportowych. Przeprowadzoną kontrolę należy potwierdzić wpisem w książce eksploatacji wózka.

Kilka słów do operatora

Zanim przystąpisz do pracy z wózkiem jezdniowym powinieneś być do niej odpowiednio przygotowany. Nie bagatelizuj tych wymagań, one służą twojemu bezpieczeństwu. Przy obsłudze wózków jezdniowych dochodzi do śmiertelnych wypadków, a 98% z nich było spowodowanych zaniechaniem lub błędem w obsłudze.

W pracy z wózkiem jezdniowym powinieneś używać kasku, ubrania i obuwia ochronnego. Nie noś na sobie żadnych luźnych rzeczy, które mogłyby zostać pochwycone. W zależności od warunków twojej pracy możesz potrzebować okularów ochronnych, rękawic, maski z pochłaniaczem.

Krok po kroku w stronę bezpieczeństwa

• Skontroluj kabinę wózka, powinna być czysta, wszelkie plamy z oleju, wody czy błota mogą spowodować poślizg i upadek, a zbędne przedmioty mogą zablokować pedały, dźwignie czy przyciski i doprowadzić do wypadku.
• Upewnij się, czy w pobliżu twojego miejsca pracy znajdują się zestawy do udzielenia pierwszej pomocy, środki przeciwpożarowe, wyjścia ewakuacyjne, środki absorpcyjne na wypadek wycieku oleju lub innych płynów.
• Skontroluj ogólny stan techniczny wózka i książkę dziennej obsługi. Sprawdź czy nie wpisano zaleceń do niezwłocznego wykonania, uszkodzeń, usterek lub innych zauważonych nieprawidłowości w działaniu wózka. Nie lekceważ odnotowanych uwag, one mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo twoje i innych osób w otoczeniu wózka.

Zanim ruszysz

Pamiętaj, że wózka należy używać zgodnie z jego przeznaczeniem i zainstalowanym wyposażeniem dodatkowym, czyli do podnoszenia, transportu i składowania ładunków o znanej masie, która nie przekracza wartości udźwigu nominalnego i zredukowanego.

• Nie wskakuj do wózka ani nie wyskakuj z niego. Wychodź z wózka po zatrzymaniu, używając schodka i poręczy, nie przytrzymując dźwigni sterowniczych ani kierownicy.
• Unieś widły na bezpieczną wysokość tj. 30 cm nad podłożem, nachyl maszt całkowicie na siebie i użyj klaksonu, aby dać znać otoczeniu, że ruszasz.

Zakazy i nakazy

• Stosuj się do wszystkich przepisów ruchu i znaków ostrzegawczych obowiązujących w zakładzie.
• Pracuj z wózkiem tylko w dozwolonych obszarach i pomieszczeniach.
• Nie dopuszczaj do przewożenia pasażerów: w (na) kabinie, na przeciwwadze, ładunku, widłach czy innej części wózka.
• Nie pal papierosa podczas wymiany butli z gazem czy uzupełniania paliwa, to grozi wybuchem lub zapaleniem.
• Nie wychylaj ciała poza obszar ograniczony kabiną czy konstrukcją ochronną wózka.

  

• W ruchu zawsze patrz w kierunku jazdy, nie oglądaj się.
• Nie wyprzedzaj innych pojazdów będących w ruchu, a przy mijaniu zawsze zachowaj bezpieczną odległość.
• Nie pozwalaj nikomu na przytrzymywanie ładunku podczas jego unoszenia, opuszczania i przewożenia.
• Na zewnątrz lub w ciemnych pomieszczeniach zawsze używaj oświetlenia wózka.
• Nie wjeżdżaj na śliską nawierzchnię.
• Nie przechylaj masztu z ładunkiem na widłach, może to spowodować upadek ładunku i wywrócenie wózka.
• Nie operuj ładunkami, które są wyższe od podparcia i nie są zabezpieczone przed upadkiem.
• Nie podejmuj źle wyważonego ładunku, który łatwo może zmienić swój środek ciężkości (np. otwartego pojemnika z płynem).
• Nie dopuszczaj, aby ktokolwiek znalazł się pod uniesionym ładunkiem.

Technika jazdy

• Jadąc nieobciążonym wózkiem po pochyłościach pod górę lub w dół, należy przeciwwagę skierować w górę.
• Przy jeździe wózkiem po pochyłościach z ładunkiem przeciwwagę należy skierować w dół.
• Uważaj! W wózku tylna oś jest skrętna i w zakrętach zachowuje się inaczej niż samochód.

Podejmowanie ładunku

• Podjedź do ładunku i zatrzymaj wózek w odległości 20-30 cm przed ładunkiem.
• Pochyl maszt do pionu i unieś widły na właściwą wysokość.
• Powoli rusz wózkiem do przodu i wjedź widłami w stos, aż całe znajdą się pod ładunkiem.
• Powoli podnieś ładunek na ok. 10 cm nad stosem.
• Ostrożnie odjedź z ładunkiem od stosu.

Jazda z ładunkiem

• Upewnij się, że ładunek znajdujący się na widłach jest wyśrodkowany i przechyl maszt do tyłu.
• Zanim zaczniesz cofać, spojrzyj za siebie, czy nikt i nic nie stoi ci na przeszkodzie.
• Powoli odjedź od stosu ma odległość 20 -30 cm, następnie opuść ładunek na wysokość 15-20 cm nad podłoże.
• Rozejrzyj się dookoła, by sprawdzić, czy przestrzeń jest wolna i rozpocznij jazdę wózkiem.

Składowanie ładunku

• Zatrzymaj wózek w odległości 20-30 cm od miejsca rozładunku.
• Podnieś ładunek na wysokość 10-15 cm ponad wysokość stosu.
• Powoli rusz do przodu, aby umieścić ładunek tuż nad miejscem składowania.
• Przechyl maszt do przodu (do pionu).
• Ostrożnie opuść ładunek na miejsce składowania, uwolnij widły i odjedź.

Parkowanie

• Parkuj wózek tylko w miejscach dozwolonych, w bezpiecznej odległości od dróg przeciwpożarowych i hydrantów.
• Nie parkuj na wzniesieniu i nie pozostawiaj uruchomionego wózka.
• Zaciągnij hamulec postojowy.
• Ustaw dźwignię kierunku jazdy i prędkości w neutralnym położeniu.
• Przechyl maszt lekko do przodu i opuść widły tak, aby ich końcowa część oparła się o podłoże.
• Wyłącz zapłon i oświetlenie wózka.
• W przypadku wózków zasilanych gazem przed wyłączeniem zapłonu zakręć zawór przy butli.