W opublikowanym przez naszą redakcję artykule pt. Rewizja dyrektywy maszynowej na finiszu, pisaliśmy o projekcie rozporządzenia parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącym produktów maszynowych. Rozporządzenie zastępuje dotychczas obowiązującą dyrektywę maszynową i wprowadza szereg zmian. Forma rozporządzenia, zamiast dyrektywy, która pozwala zapobiec ryzyku przyjmowania przez państwa członkowskie nadmiernie rygorystycznych wymogów, umożliwia producentom opieranie się bezpośrednio na tekście rozporządzenia, zapewnia szybsze i bardziej spójne wdrożenie nowych przepisów w całej Unii. Przyglądamy się bliżej tym zmianom.
Ważne zmiany dotyczące istotnej modyfikacji urządzeń
Wprowadzono nową definicję istotnej modyfikacji, aby zapewnić, że maszyna wprowadzona do obrotu lub oddana do użytku, którą poddano istotnym modyfikacjom, spełnia zasadnicze wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa określone w załączniku III. Gdy maszyna zostaje w znacznym stopniu zmodyfikowana zgodnie z definicją, podmiot, który modyfikuje maszynę, staje się jej producentem i musi spełniać odpowiednie zobowiązania.
Uwzględniono obowiązki producentów, importerów i dystrybutorów, które należy dostosować do decyzji 768/2008/WE ustanawiającej nowe ramy prawne. Pozwoli to doprecyzować odpowiednie obowiązki, które są proporcjonalne do obowiązków podmiotów gospodarczych.
Domniemanie zgodności maszyny
W przypadku, gdy producenci stosują odpowiednie normy zharmonizowane – lub ich części – które opublikowano w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, utrzymuje się domniemanie zgodności maszyny. Aby zagwarantować domniemanie zgodności w przypadku braku norm zharmonizowanych Komisja będzie jednak uprawniona do przyjmowania specyfikacji technicznych. Będzie to opcja awaryjna, z której będzie można skorzystać jedynie w przypadku, gdy organy normalizacyjne nie będą w stanie przedstawić norm lub przedstawią normy nieodpowiadające wnioskowi o normalizację Komisji oraz zasadniczym wymaganiom w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa określonego w załączniku III.
Zachowano opcję kontroli wewnętrznej producenta w odniesieniu do maszyn, których nie sklasyfikowano jako maszyny dużego ryzyka.
Maszyny dużego ryzyka
Ustanowiono zasady klasyfikacji maszyn dużego ryzyka, upoważniając Komisję do przyjmowania aktów delegowanych w celu dostosowania wykazu maszyn dużego ryzyka w załączniku I. Obecny wykaz jest przestarzały i wymaga dostosowania do postępu technicznego i nowych rodzajów maszyn stwarzających duże ryzyko, takich jak maszyny z wbudowaną AI (sztuczną inteligencją) zapewniającą funkcje bezpieczeństwa.
W przypadku maszyn dużego ryzyka akceptowana będzie jedynie certyfikacja przez stronę trzecią, nawet jeśli producenci stosują odpowiednie normy zharmonizowane.
Zmiany w odniesieniu do tradycyjnych maszyn
W rozporządzeniu dostosowuje się lub dodaje następujące zasadnicze wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa w celu uwzględnienia określonego ryzyka związanego z maszynami:
Pkt.1.1.2. Zasady bezpieczeństwa kompleksowego dostosowano tak, aby umożliwić użytkownikom maszyn testowanie funkcji bezpieczeństwa maszyn.
Pkt.1.6.1 w zakresie konserwacji uwzględniono ułatwienia szybkiej i bezpiecznej akcji ratowniczej w przypadku uwięzienia operatorów w maszynie.
Pkt. 1.7.4 dotyczący instrukcji oraz załącznik V dotyczący deklaracji zgodności producenta — umożliwia producentom dostarczenie instrukcji oraz deklaracji zgodności w formie cyfrowej. Niemniej jednak forma papierowa jest wymagana na żądanie.
Pkt. 1.7.4 dotyczący instrukcji dostosowano w większym zakresie do żądania informacji na temat emisji substancji niebezpiecznych z maszyn, a w przypadku zasadniczych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa 2.2.1.1 i 3.6.3.1 dotyczących drgań z przenośnych maszyn trzymanych w ręku i prowadzonych ręcznie dostosuje się instrukcje dotyczące drgań w celu zmniejszenia narażenia na urazy zawodowe.
Pkt. 2.2 dotyczący maszyn przenośnych trzymanych w ręku lub prowadzonych ręcznie przystosowano w celu wychwytywania, lub ograniczania emisji substancji niebezpiecznych.
Sekcję 3 dotyczącą kompensacji w zakresie ryzyka związanego z mobilnością maszyn dostosowano w celu uwzględnienia ryzyka związanego z maszynami autonomicznymi i zdalnymi stanowiskami nadzoru.
Pkt. 3.2.2 dotyczący siedziska w przypadku maszyn mobilnych dostosowano w celu zwiększenia bezpieczeństwa operatorów.
Pkt. 3.5.4 dotyczący ryzyka związanego z kontaktem z napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi pod napięciem dodano w celu uniknięcia wypadków, gdy maszyny wchodzą w kontakt z liniami napowietrznymi.
Pkt. 6.2 dotyczący urządzeń sterowniczych dostosowano tak, aby w miarę możliwości w urządzeniach sterowniczych dźwigów wolnobieżnych, innych niż urządzenia sterownicze wymagające podtrzymywania, umożliwiono innowacje.
Miejsce instalacji urządzeń w deklaracji CE
W celu ułatwienia działań w zakresie nadzoru rynku deklaracja zgodności producenta będzie zawierać adres, pod którym maszyna jest zainstalowana na stałe. Dotyczy to wyłącznie maszyn podnoszących zainstalowanych w budynku lub konstrukcji.
Nowe technologie cyfrowe i cyberbezpieczeństwo
Bezpieczeństwo maszyn w coraz większym stopniu zależy od zachowania się oprogramowania po wprowadzeniu maszyny do obrotu. W związku z tym doprecyzowano definicję elementu bezpieczeństwa, tak aby obejmowała oprogramowanie.
Cyberbezpieczeństwo mające wpływ na bezpieczeństwo maszyn musi uwzględniać ryzyka wynikające ze szkodliwych działań stron trzecich, które mają wpływ na bezpieczeństwo maszyn.
Dodano nowe zasadnicze wymaganie w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa 1.1.9 oraz doprecyzowano zasadnicze wymaganie w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa 1.2.1 dotyczące bezpieczeństwa i niezawodności układów sterowania.
Interakcja człowiek/maszyna
Maszyny stają się coraz potężniejsze, bardziej autonomiczne, co wymaga dostosowania zasadniczych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących kontaktu człowieka z maszyną, tj. zasadniczego wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa 1.1.6 dotyczącego ergonomii i 1.3.7 dotyczącego ryzyka związanego z częściami ruchomymi i napięciem psychicznym.
Przewidywany termin uchwalenia rozporządzenia, zdaniem redakcji, to IV kwartał 2021. Z chwilą jego opublikowania będziemy państwa o tym informować.
