Zakończył się proces ewaluacji ustawy o zmianie ustawy o dozorze technicznym i rozporządzenia MPiT w sprawie sposobu i trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych oraz sposobu i trybu przedłużania okresu ważności zaświadczeń kwalifikacyjnych. Portal dzwignice.info brał czynny udział i zgłaszał swoje uwagi w tym procesie. Na ile zostały one uwzględnione?
Nowa ustawa o dozorze technicznym i rozporządzenie dotyczące kwalifikacji miały na celu wzrost bezpieczeństwa technicznego, ustaliły nowe zasady i procedury działania oraz określiły podmioty i organy odpowiedzialne za zapewnienie bezpieczeństwa technicznego. Wiele z nich osiągnięto, jednak, jak pokazuje rzeczywistość, pewne istotne zagadnienia wciąż nie są doprecyzowane. Kogo one dotyczą ? Zakres działania ustawy i rozporządzenia dotyczy 1 806 999 osób obsługujących UTB, 213 884 podmioty eksploatujące UTB oraz 692 podmioty naprawiające i modernizujące UTB.
Najważniejsze cele zmiany ustawy o dozorze technicznym
Wśród najbardziej interesujących naszych czytelników kwestii uregulowanych przez ustawę znalazło się wprowadzenie możliwości „uznawania” nawzajem przez trzy jednostki dozoru (UDT, TDT i WDT) zaświadczeń kwalifikacyjnych potwierdzających umiejętności praktyczne, oraz wprowadzenie terminowości zaświadczeń kwalifikacyjnych.
Współpraca miedzy jednostkami dozoru technicznego w zakresie uznawania zaświadczeń kwalifikacyjnych oznacza brak konieczności przeprowadzenia osobnej procedury uzyskiwania uprawnień. Podmiot wykonujący ww. czynności, który posiada już zaświadczenie kwalifikacyjne w tym zakresie nie będzie musiał przechodzić od początku osobnej procedury uzyskiwania tego dokumentu, a jedynie będzie zobowiązany przedstawić posiadane zaświadczenie kwalifikacyjne.
Zgodnie art. 22 ust. 3a ustawy, zaświadczenia kwalifikacyjne osób obsługujących i konserwujących urządzenia techniczne będą wydawane na czas określony nie krótszy niż 5 lat i nie dłuższy niż 10 lat, w zależności od rodzaju urządzenia technicznego, stopnia trudności w jego obsłudze i konserwacji oraz stopnia zagrożenia, które może spowodować. Zmiana ta ma na celu przede wszystkim zwiększenie bezpieczeństwa w zakresie obsługi i konserwacji urządzeń.
Ponadto wprowadzenie ustawy zmniejszyło bariery administracyjne poprzez wprowadzenie możliwości sporządzania protokołów kontroli w postaci elektronicznej. ( patrz wykres)
Eksploatujący skorzystali z możliwości uzyskania protokołów badań w postaci elektronicznej – jednak dość powoli rośnie udział protokołów sporządzanych w postaci elektronicznej, co ogranicza koszty (rezygnacja z papieru, segregatorów, wydzielonej części biura/zakładu gdzie przechowywane są dokumenty), a także usprawnia obieg dokumentów.
Jednym z najważniejszych celów ustawy było zwiększenie bezpieczeństwa podmiotów eksploatujących, obsługujących, konserwujących, naprawiających, modernizujących urządzenia techniczne i osób postronnych, w otoczeniu których funkcjonują. Cel ten osiągnięto poprzez zmniejszenie poniżej 90 % poziomu wypadków przy udziale czynnika ludzkiego przy obsłudze i eksploatacji urządzeń technicznych (Dane pochodzą z Analizy nieszczęśliwych wypadków i niebezpiecznych uszkodzeń urządzeń technicznych Urzędu Dozoru Technicznego za lata 2018, 2019 i 2020).
W ustawie doprecyzowano pojęcia takie jak „modernizacja”, „naprawa” i „konserwacja”. Ocena ex-post ustawy wykazała m.in., że jasność i klarowność pojęć zapewniają pewność działań podejmowanych przez przedsiębiorców, związanych z obsługą urządzeń technicznych.
Ujednolicono także postępowanie względem podmiotów krajowych i zagranicznych w zakresie dopuszczania do eksploatacji urządzeń technicznych podlegających naprawie lub modernizacji.
I wreszcie wzmocniono nadzór ministra właściwego do spraw gospodarki nad UDT oraz ministra właściwego do spraw transportu w zakresie TDT.
Komentarz redakcji
Przeprowadzona ewaluacja nie uwzględniła zgłaszanych przez TDT, SPBW i portal www.dzwignice.info uwag:
- zachowania dotychczasowej kategorii uprawnień, jeżeli nie pokrywa się ona z obecną regulacją prawną. Osoby obsługujące i konserwujące UTB powinny móc w takiej sytuacji skorzystać z praw nabytych, a te osoby, które chcą, powinny przystąpić do egzaminu i uzupełnić kwalifikacje. Tymczasem zarówno konserwator mechanik, jak i konserwator elektryk otrzymają na następne 5 lat uprawnienia obejmujące część mechaniczną i elektryczną.
- brak kategorii III WJO na wózki jezdniowe podnośnikowe spowoduje zmianę uprawnień na wózki prowadzone i zdalnie sterowane. Istotnym uzasadnieniem jest, że wymagana wiedza teoretyczna dla obu kategorii (wózki prowadzone, pozostałe wózki z wyłączeniem specjalizowanych) jest taka sama.
- dualizm interpretacyjny w zakresie koniecznych uprawnień do obsługi wózków widłowych do przeładunku kontenerów wg wyjaśnienia nie powinien mieć miejsca.
Szczegóły znajdziecie Państwo w załączonej ocenie funkcjonowania ustawy, w punkcie 8, zawierającym opinie podmiotów z branży związku z funkcjonowaniem ustawy wraz ze stanowiskiem członka Rady Ministrów.