Parkingi półautomatyczne stanowią połączenie parkingów stacjonarnych i automatycznych, przy czym automatyzacja sprowadza się do jednej lub kilku operacji.
Z reguły część operacji o charakterze manewrowym jest wykonywana przez kierowcę, natomiast podnoszenie i przenoszenie pojazdu odbywa się samoczynnie przy udziale urządzeń mechaniki i automatyki.
Pierwszy parking automatyczny (ang. automated car parking system) powstał w 1905 r. we Francji. Był on właściwie systemem półautomatycznym wg dzisiejszej oceny. Urządzenie bazowało na windzie, gdzie umieszczany był samochód, który podnoszono na określony poziom. Następnie obsługa parkowała pojazd na parkingu znajdującym się we wnętrzu budynku.
Po II wojnie światowej najwięcej automatycznych parkingów powstało w Japonii. Ich łączna pojemność wynosiła do 100 tys. samochodów. Szacuje się, że w Europie do 2013 r. powstało parkingów na 40 tys. pojazdów. W Polsce pierwszy większy parking automatyczny wybudowano w 2013 r.
Rodzaje zabudowy systemów parkingowych
Na rynku oferuje się wiele rozwiązań w zakresie półautomatycznych systemów parkowania. Np. z oferty firmy Nowina Konopka wybrać można zintegrowane systemy parkowania półautomatycznego bez zagłębienia (Parkline N5102), które umożliwiają parkowanie niezależne. W tym systemie wykorzystuje się kombinację platform przesuwnych poziomo oraz platform podnoszonych. Na dolny rząd składają się platformy przesuwne poziomo. Oprócz tego zastosowanie znajdują zintegrowane systemy półautomatyczne z zagłębieniem (np. Uniparker N5202), łączące w sobie technologie platform przesuwnych poprzecznych (górny poziom) i podnoszonych (dolny poziom). Ruch platform poprzecznych odbywa się poprzez jedno miejsce wolne w rzędzie, do poziomu którego jest podnoszona wzywana platforma dolna.
Platformy parkingowe mogą mieć również trzy poziomy z zagłębieniem (np. Uniparker N5303), bazujące na połączeniu technologii platform przesuwnych poprzecznie (środkowy poziom) oraz podnoszonych/opuszczanych (dolny i górny poziom). Do ruchu platform poprzecznych używane jest jedno miejsce wolne w rzędzie. Oprócz tego odpowiednie rozwiązania trzypoziomowe bez zagłębiania umożliwiają parkowanie niezależne (np. Parkline N5803). Najczęściej stosowane jest przy tym zestawienie 2-10 segmentów. Platformy górne poruszają się tylko pionowo, platformy środkowe pionowo i poziomo, natomiast dolne tylko poziomo. Konieczne jest przy tym zachowanie jednego segmentu wolnego z wyjątkiem platformy górnej.
Systemy mogą być zestawiane ze sobą rzędami jeden za drugim zapewniając, że z drogi dojazdowej można obsługiwać dwa rzędy urządzeń z niezależnym parkowaniem pojazdów.
Na rynku oferowane są również systemy z platformami przesuwnymi poprzecznie zwiększające ilość miejsc postojowych dostępnych z jednej drogi dojazdowej.
Dźwigi w systemach parkingowych
Urządzenia mechaniczne jakie są używane w systemach półautomatycznego parkowania to przede wszystkim dźwigi, zastępujące pochylnie stosowane w tradycyjnych rozwiązaniach. Kierujący wykonuje jedynie manewr wjazdu do wolnego miejsca parkingowego. Taki system bardzo często znajduje zastosowanie w miejscach o ograniczonej ilości miejsc parkingowych. Innymi urządzeniami mechanicznymi używanymi w systemach półautomatycznego parkowania są palety przesuwne oraz podnośniki miejsc.
W systemach palet przesuwnych palety tworzą mobilne miejsca parkingowe. Zależnie od rozwiązania palety umieszcza się wzdłuż drogi dojazdowej w kierunku prostopadłym do tradycyjnych stanowisk postojowych. Oprócz tego palety montowane są w kilku szeregach przed rzędem miejsc stałych. Jeżeli osoba, która parkuje pojazd na zablokowanym miejscu chce wyjechać wybiera numer stanowiska a wszystkie palety blokujące dostęp do samochodu przesuwają się wraz samochodami, umożliwiając dojście do pojazdu.
W zależności od rozwiązania parkowanie jest zależne lub niezależne. W systemach zależnych pojazd umieszczony na dole musi wyjechać a parkowanie odbywa się w obrębie wysokości kondygnacji. Parkowanie niezależne bazuje na tym, że zagłębienie jest poniżej drogi dojazdowej a pojazd będzie parkowany na niższej platformie, przez co jest możliwy wjazd innego pojazdu na wyższy poziom.
Przykładem zastosowania dźwigu do samochodów w systemie parkingowym jest system Autowinda z oferty firmy PDG MA-SKI Auto Parksystemy, gdzie kabinę windy umieszczono w szybie. Porusza się ona po specjalnych szynach prowadzących zamocowanych do ścian szybu. Jeżeli winda ma wysokość podnoszenia nie przekraczającą 3 m to napęd bazuje na dwóch siłownikach cylindrycznych z samozamykalnymi zaworami bezpieczeństwa. W razie potrzeby można zastosować siłowniki teleskopowe. W przypadku większych wysokości podnoszenia wykorzystuje się linę pociągową i rolki toczne. Bezpieczeństwo zapewniają systemy ograniczania prędkości (tzw. chwytacze kabiny). Kabina porusza się w efekcie prowadzenia rolek tocznych po szynach, natomiast drzwi kabiny i szybu są otwieranie samoczynnie, przy czym czas otwierania i zamykania można regulować. Za sterowanie pracą układu elektrohydraulicznego odpowiada układ sterowania obsługiwany poprzez ekran dotykowy. Kabina jest wyposażona w telefon ratunkowy, który bezpośrednio łączy z serwisem.
Obrotnice samochodowe w systemach parkingowych
Jako urządzenia dodatkowe, które znajdują zastosowanie w zautomatyzowanych systemach parkowania (np. w oparciu o ofertę firmy Swiss Park) należy wymienić przede wszystkim obrotnice samochodowe oraz windy samochodowe (autowindy).
Obrotnice samochodowe umożliwiają obrócenie pojazdu na stosunkowo niewielkiej powierzchni. Jest to szczególnie przydatne rozwiązanie w miejscach, gdzie nie ma możliwości manewrowania samochodem eliminując konieczność zawracania poza garażem. Po ustawieniu pojazdu i naciśnięciu przycisku samochód jest obracany o 90°, 180° lub o inny dowolny kąt. Operacja odbywa się bez wysiadania z pojazdu, bowiem do dyspozycji jest pilot zdalnego sterowania.
Z kolei windy samochodowe bardzo często znajdują zastosowanie w tradycyjnych garażach, w których nie można wybudować rampy wjazdowej na poszczególne poziomy. Po wjechaniu pojazdem do windy samochód jest dostarczany na wybrany poziom garażu podziemnego lub naziemnego. W zależności od rozwiązania wybiera się windy przeznaczone do obsługi garaży wielopoziomowych przy uwzględnieniu transportu samochodu bez lub z pasażerami.
Instalacje odwodnienia i wentylacji
Odpowiednie instalacje są dobierane w zależności od zastosowanego rozwiązania konstrukcyjnego. Np. bazując na ofercie firmy PDG MA-SKI Auto Parksystemy w urządzeniach typu Parklift lub Combilift, do których dojazd nie różni się od tradycyjnych garaży, wentylacja musi spełniać normy ogólne dla garaży wielostanowiskowych. Z kolei w odniesieniu do garaży automatycznych wentylacja mechaniczna w zasadzie jest niezbędna do celów serwisowych. W oparciu o niemieckie normy zakłada się, że jej wydajność powinna wynosić 150 m3/h/jednego pracownika serwisu. Typowy zespół serwisowy z reguły bazuje na dwóch pracownikach zatem wydajność powietrza powinna wynosić 300 m3/h.
Trzeba mieć na uwadze wysoki poziom wilgotności powstający w garażach automatycznych zwłaszcza w okresach jesienno-zimowych w skutek zaśnieżonych samochodów czy niskiej temperatury. Ważne są więc instalacje pozwalające na zredukowanie wilgoci, co sprzyja zarówno konstrukcji, instalacjom i urządzeniom garażu jak i pojazdom.
Instalacja odwodnieniowa jest taka sama jak w tradycyjnych garażach wielostanowiskowych. Podesty postojowe z reguły są pełne zatem woda nie ocieka na samochody zaparkowane poniżej. Specjalne kanaliki, będące częścią systemu zapewniają, że woda jest odprowadzana do konstrukcji stalowej a następnie do zbiorczego kanału w posadzce.
W odniesieniu do instalacji przeciwpożarowej należy pamiętać, że garaże wielokondygnacyjne stosowane są na szeroką skalę to nie ma jednak norm technicznych w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla obiektów tego typu. Może to być skutkiem możliwości występowania różnych warunków i konfiguracji garaży oraz trudności w opracowaniu jednolitych norm technicznych. Tym sposobem w praktyce projekty garaży każdorazowo są uzgadniane ze służbami ppoż.
Podsumowanie
Dzięki półautomatycznym systemom parkingowym zyskuje się możliwość optymalnego wykorzystania przestrzeni garażowej, co wynika z dodania ruchu poziomego. Platforma z poziomu dojazdowego porusza się w prawo lub w lewo celem zwolnienia miejsca dla platformy z poziomu górnego lub dolnego. Ważne jest przy tym zagospodarowanie miejsca na wyższych kondygnacjach. Z kolei komfort użytkowania zapewnią systemy zdalnego sterowania i zautomatyzowania bram.
