Rosnący ruch w polskich portach nie tylko generuje rekordowe wyniki przeładunkowe, ale także zwiększa ryzyko związane z intensywnym użytkowaniem dźwignic portowych. Port Gdańsk, gdzie dynamika wzrostu sięgnęła 167% w ostatniej dekadzie, stawia zarządców infrastruktury przed wyzwaniem – jak skutecznie zabezpieczyć się przed awaryjnością sprzętu, zanieczyszczeniami środowiska i kosztownymi przestojami? Co więcej, zarządzanie ryzykiem związanym z ubezpieczeniem tych maszyn staje się kluczowym elementem w zapewnieniu stabilności operacyjnej portów.
Wszyscy pamiętamy wydarzenie sprzed kilku miesięcy, gdy żuraw stoczniowy, stojący przy nabrzeżu gdańskiej Wyspy Ostrów, wskutek silnego wiatru wpadł do Kanału Kaszubskiego. Akcję wydobycia żurawia z kanału można zobaczyć na filmie:
Wydarzenie to skłania do przeanalizowania posiadanych ubezpieczeń żurawi portowych, aby skutecznie chronić się przed skutkami takich niefortunnych zdarzeń w przyszłości. Piotr Zaleski, Dyrektor Biura Ubezpieczeń Morskich i Stoczniowych Exito Broker / Part of PIB Group wyjaśnia "jak".
Rosnący ruch w portach – rosnące ryzyko operacyjne
W 2023 roku zanotowano rekordowe wyniki przeładunkowe w kluczowych dla polskiej gospodarki portach. Krajowe porty zanotowały niemal 10% wzrost przeładunków, sięgający 145,7 mln ton. Jednocześnie Port Gdańsk stał się najszybciej rozwijającym się portem europejskim w ostatniej dekadzie, z dynamiką wzrostu na poziomie 167%. W portach i stoczniach w Polsce znajduje się kilkadziesiąt nowoczesnych kontenerowych suwnic bramowych Ship-to-Shore (STS) i suwnic bramowych na kołach ogumionych (RTG), głównie w terminalach kontenerowych Gdańska i Gdyni. W portach takich jak Szczecin, Świnoujście i mniejszych portach regionalnych, użytkowanych jest wiele mobilnych żurawi portowych oraz specjalistycznych żurawi do przeładunku towarów masowych, które są intensywnie użytkowane szczególnie w okresach wzmożonego ruchu towarowego.
Rosnący ruch w portach i wzrastająca liczba przeładunków są powiązane bezpośrednio ze wzrostem ryzyk, które z oczywistych względów zarządcy portów chcą mitygować. Występujące zdarzenia zachęcają do analizy zagrożeń i środków finansowych, które mogą pomóc zniwelować ich skutki.
Żurawie portowe a główne ryzyka operacyjne, środowiskowe i finansowe
Ryzyka operacyjne obejmują awarie mechaniczne, takie jak uszkodzenia mechanizmów, błędy operatorów czy zaniedbania, np. brak odpowiedniego zakotwiczenia dźwignicy.
Ubezpieczenia portowych maszyn mogą obejmować takie szkody, ale kluczowe jest, aby przed zawarciem umowy dokładnie sprawdzić, czy polisa nie zawiera wyłączeń dotyczących rażącego niedbalstwa.
Ryzyka środowiskowe to przede wszystkim zanieczyszczenia wód wynikające z wycieków paliwa czy oleju hydraulicznego z uszkodzonych dźwignic. Koszty likwidacji szkód mogą być znaczne, zwłaszcza gdy zanieczyszczenia mają długotrwałe skutki lub wymagają natychmiastowej reakcji.
Ryzyka finansowe wiążą się z przestojami i koniecznością napraw sprzętu, które mogą generować straty dla portów i stoczni. Opóźnienia w realizacji zamówień, kary umowne oraz roszczenia odszkodowawcze mogą dodatkowo zwiększać koszty operacyjne.
Na co zwracać uwagę przy wyborze ubezpieczenia żurawi portowych?
Jednym z kluczowych zagadnień jest dobranie odpowiedniej wartości ubezpieczenia. Mamy tu do czynienia zwykle albo z wartością księgową brutto, albo wartością odtworzeniową. Pierwsza z nich jest rozumiana jako wartość początkowa, stanowiąca cenę nabycia lub wytworzenia z uwzględnieniem przeszacowań. Jest to wartość, którą dźwig ma w ewidencji księgowej firmy, np. w OT środka trwałego. To rozwiązanie wiąże się z zazwyczaj niższymi składkami ubezpieczeniowymi w porównaniu do wartości odtworzeniowej, która odnosi się do kosztu zakupu nowego żurawia o podobnych parametrach i funkcjonalności, uwzględniając aktualne ceny rynkowe.
W przypadku wartości odtworzeniowej mówimy więc o pełnej ochronie. Takie ubezpieczenie zapewnia pełne pokrycie kosztów zakupu nowej dźwignicy w przypadku całkowitej utraty lub zniszczenia. Wartość odtworzeniowa uwzględnia aktualne ceny rynkowe, co chroni firmę przed skutkami inflacji i wzrostem kosztów sprzętu.
Jak zapewnić skuteczną ochronę ubezpieczeniową?
Przede wszystkim istotne jest dokładne zapoznanie się z warunkami polisy przed wykupieniem ubezpieczenia, szczególnie pod kątem zdarzeń, które taką ochroną są objęte i wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela. Wskazane jest także dokonanie analizy posiadanych już polis, żeby uniknąć w przyszłości przykrych niespodzianek. Warto skonsultować się z doradcą ubezpieczeniowym, który dzięki znajomości rynku u produktów ubezpieczeniowych, a także posiadaniu szerokiego doświadczenia, będzie w stanie wesprzeć w analizie ryzyk i przygotowaniu odpowiedniej strategii ubezpieczeniowej. Należy również pamiętać o podjęciu odpowiednich środków ostrożności: aby uniknąć odmowy wypłaty odszkodowania, ważne jest przestrzeganie wszystkich zaleceń i wymogów dotyczących bezpieczeństwa pracy dźwignicy, w tym regularne szkolenia operatorów i stosowanie procedur zabezpieczających.
