Czy wolnostojąca konstrukcja stalowa, znajdująca się wewnątrz hali, na której pracują dźwignice powinna być uziemiana?
Czy konstrukcje zabudowane wewnątrz hali, które są nie związane bezpośrednio z konstrukcją samej hali, na których pracują dźwignice, np. suwnice modułowe KBK lub zwykłe suwnice podwieszane lub natorowe, muszą mieć wykonane uziemienie? Problem dotyczy zarówno systemów KBK, które są wieszane na tych konstrukcjach, jak i suwnic na samodzielnych konstrukcjach wolnostojących, mocowanych do posadzki. Czy jest jakaś wykładnia prawna w tym zakresie? Firma dostarczyła system KBK z konstrukcją wsporczą i inspektor BHP zażądał wykonania uziemienia zarówno konstrukcji wsporczej, jak i toru KBK. W DTR producenta żurawi KBK oraz suwnic KBK nie ma wymogu stosowania uziemienia dla konstrukcji. W instrukcji producenta jest taki wymóg jedynie dla urządzeń pracujących w strefie zagrożonej wybuchem EX oraz w przypadku maszyn pracujących na zewnątrz.
Odpowiada Adam Krasowski - ekspert UDT w zakresie urządzeń transportu bliskiego
Poniżej przedstawiono stanowisko UDT wraz z krótkim uzasadnieniem.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, zawiera następujące wymaganie:
§ 183. 1. W instalacjach elektrycznych należy stosować:
.....
7) połączenia wyrównawcze główne i miejscowe, łączące przewody ochronne z częściami przewodzącymi innych instalacji i konstrukcji budynku,
.......
1a. Połączeniami wyrównawczymi, o których mowa w ust. 1 pkt 7, należy objąć:
1) instalację wodociągową wykonaną z przewodów metalowych;
2) metalowe elementy instalacji kanalizacyjnej;
3) instalację ogrzewczą wodną wykonaną z przewodów metalowych;
4) metalowe elementy instalacji gazowej;
5) metalowe elementy szybów i maszynowni dźwigów;
6) metalowe elementy przewodów i wkładów kominowych;
7) metalowe elementy przewodów i urządzeń do wentylacji i klimatyzacji;
8) metalowe elementy obudowy urządzeń instalacji telekomunikacyjnej.
Jak widać, nie wymieniono tu konstrukcji stalowych znajdujących się wewnątrz budynku.
Należy zauważyć, że powyższe wymaganie rozporządzenia jest zbieżne z wymaganiami punktu 411.3.1.2 normy PN-HD 60364-4-41 Instalacje elektryczne niskiego napięcia Część 4-41: Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed porażeniem elektrycznym:
411.3.1.2 Ochronne połączenie wyrównawcze
W każdym budynku przewód uziemiający, główny zacisk uziemiający i następujące części przewodzące powinny być objęte ochronnym połączeniem wyrównawczym:
– metalowe rury zasilające instalacje wewnętrzne budynku, np. gazu, wody;
– konstrukcyjne obce części przewodzące, jeżeli są dostępne w normalnym użytkowaniu, instalacje metalowe centralnego ogrzewania i klimatyzacji.
– metalowe wzmocnienia konstrukcji z betonu zbrojonego, gdzie zbrojenie jest dostępne i niezawodnie połączone między sobą.
Tu również, konstrukcje stalowe znajdujące się wewnątrz budynku, nie zostały wprost wymienione.
Pojawia się jednak pytanie, czy wymienione powyżej obce części przewodzące mogą obejmować konstrukcje stalowe znajdujące się wewnątrz budynku?
Należy zatem, przede wszystkim, rozstrzygnąć czym są obce części przewodzące?
Często stosowana jest mylna interpretacja pojęcia części przewodzące obce. Np. spotykana następująca definicja: „Część przewodząca obca – część przewodząca nie będąca częścią instalacji elektrycznej, która może znaleźć się pod określonym potencjałem, zazwyczaj pod potencjałem ziemi” – nie jest właściwa. Poprawne definicje pojęć z zakresu ochrony przeciwporażeniowej można znaleźć w Biuletynie INPE (nr 24 z marca 1999 r.), między innymi definicję następującą:
„Część przewodząca obca − dostępny dla dotyku przewodzący przedmiot, nie będący częścią urządzenia elektrycznego, który może wprowadzać określony potencjał, zazwyczaj potencjał ziemi, np. metalowa konstrukcja budowlana, metalowy rurociąg, przewodząca podłoga lub ściana”. Jest to definicja zgodna z przyjętą w normach IEC oraz EN.
Zgodnie z tą definicją, są częściami przewodzącymi obcymi i podlegają miejscowym połączeniom wyrównawczym ochronnym, jeśli są one wykonywane, takie części wchodzące z zewnątrz do pomieszczenia, jak: metalowe przewody (wodne, gazowe, próżniowe, wentylacyjne itd.), ościeżnice przeszkleń pasmowych budynku (ang. strip windows) o galwanicznej ciągłości między różnymi pomieszczeniami oraz metalowe zewnętrzne warstwy przewodów (jak uzbrojenie, ekran). Natomiast nie są częściami przewodzącymi obcymi − bo nie mogą z zewnątrz wprowadzić obcego potencjału − i z zasady nie podlegają miejscowym połączeniom wyrównawczym ochronnym takie metalowe elementy wyposażenia, w całości znajdujące się w rozpatrywanym pomieszczeniu, jak: regał, szafa metalowa, czy inny mebel stacjonarny, ościeżnica drzwiowa lub okienna osadzona w ścianie niezbrojonej, podobnie osadzona rama ściany kartonowo-gipsowej, czy też, jak w naszym rozpatrywanym przypadku konstrukcja stalowa, znajdująca się wewnątrz hali, na której pracują dźwignice.
Jeżeli takie elementy zostaną objęte połączeniami wyrównawczymi, to zamiast poprawić bezpieczeństwo, pogorszymy poziom bezpieczeństwa, ponieważ takie połączenia spowodują, że metalowe przedmioty − dotychczas neutralne z punktu widzenia zagrożenia porażeniowego − dopiero po wykonaniu tych połączeń (nadaniu im potencjału ziemi), stają się częściami przewodzącymi obcymi. Poprzez umożliwienie kontaktu ludzi z potencjałem ziemi zwiększa się zagrożenie porażeniem.
W istniejących obiektach, sporne przypadki czy daną konstrukcję należy uznać za część przewodzącą obcą), można rozstrzygnąć przez pomiar rezystancji połączenia między kwestionowaną częścią przewodzącą a szyną wyrównawczą lub pobliską częścią przewodzącą obcą połączoną z taką szyną.
Reasumując, konstrukcja stalowa znajdująca się wewnątrz hali, na której pracują dźwignice nie musi, a nawet nie powinna, być uziemiana (obejmowana połączeniem wyrównawczym).
Odpowiedź przygotowano na podstawie:
Musiał E.: Połączenia wyrównawcze ochronne. Miesięcznik SEP INPE „Informacje o normach i przepisach elektrycznych”, sierpień 2011 r., nr 143, s. 34-63.
